Türkiye’nin 2000’li yıllarla birlikte artan dış politika etkinliğinin müteharrik kuvvetlerinden birini de, 1960’lı yıllardan itibaren yurtdışında yaşayan ve bugün sayıları 6 milyonu aşan vatandaşlarının faydasını gözetmek oluşturmuştur. 2010 yılında kurulan Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), bu çerçevede politikalar belirlemek ve bunların hayata geçirilmesinde koordinasyon işlevi görmekle vazifelendirilmiştir.
Bir diaspora kurumu olarak adlandırılabilecek YTB, çoğunluğu Avrupa kıtasındaki ülkelerde yaşayan vatandaşlarının Türkiye kaynaklı iş ve işlemlerini kolaylaştırmanın yanı sıra; kültürel kimliklerinin korunup geliştirilmesi, eğitim ve statü artırıcı hizmetlerden faydalanmaları, anavatan aidiyetlerinin muhafaza edilmesi ve ayrımcı uygulamalara karşı bilinçlenmeleri gibi hususlarda onlara destek olan faaliyetler yürütmektedir.
Bu sahalardaki faaliyetlerini, özellikle yurtdışında yaşayan genç nüfusu üzerinde yoğunlaştırılan YTB; Türk vatandaşlarının yaşadıkları ülkelerde tam bir fırsat eşitliğine sahip olarak, içinde bulundukları toplumlara aktif, faydalı ve saygın bir şekilde katılmalarını hedeflemektedir.
Bununla birlikte, günümüz dünyasındaki diaspora faaliyetleri artık yalnızca vatandaşlık bağıyla sınırlı olmamakta; Rusya, İngiltere, Fransa, Hindistan ve Çin gibi ülkelerde en iyi örneklerini gördüğümüz üzere, diaspora tanımı tarihî ve kültürel bağlara sahip olunan toplulukları da içine alan bir bağlamda genişletilmektedir.
Önemli bir kültür ve medeniyetin temsilciliğini yapmış Türkiye’nin ortak değerlere sahip bulunduğu ve “kardeş” addettiği ülkeler de bu çerçevede ülkemizin “kültürel diasporası”nı teşkil etmektedirler. YTB’nin, yeryüzünün büyük bir kısmını kaplayan Kardeş Topluluklarımızla ortak mirasımızı koruyucu ve aramızdaki işbirliğini teşvik edici faaliyetleri, ülkemizin tarihî ve kültürel derinliğine uygun bir diaspora anlayışının da gereğidir. Ayrıca Kardeş Topluluklarımızın vatandaş diasporasıyla Türk vatandaş diasporası çoğu ülkede yan yana yaşamakta olup göçmen hakları için ortak hareket edebilmekte, böylece ülkemizin vatandaş diasporası ile kültürel diasporası birbirlerini tamamlayıcı bir özellik daha kazanmaktadırlar.
Kardeş topluluklarımızla aramızdaki ilişkilere bilimsel ve insanî temelde uzun soluklu bir veçhe kazandıran en önemli çalışmalarımızdan biri “Türkiye Bursları” markasıyla özdeşleşen uluslararası öğrenci hareketliliğidir. Çoğunluğu Kardeş Topluluklarımızdan gelen uluslararası öğrenciler, Türk üniversitelerinde ülkelerinin ihtiyaç duyduğu alanlarda eğitim alarak, ilgili ülkelerle aramızdaki karşılıklı fayda ve tecrübe paylaşımı temelindeki ilişkilere katkı sağlamaktadırlar. Bu öğrenciler, YTB olarak kuruluşlarına dünya çapında destek verdiğimiz Türkiye Mezun Dernekleri vasıtasıyla mezuniyetlerinden sonra da ülkemizle iletişimlerini devam ettirmektedirler. Böylece dünyadaki eğitime erişme seviyesini yükselten Türkiye, aynı zamanda kendi barış ve işbirliği anlayışını yakından gören, küresel planda bir “sempati diasporası”na da sahip olmaktadır.
Vatandaşlık bağının yanı sıra tarihî ve modern bağlarını da göz önünde bulundurarak geniş ve günümüz değerleriyle uyumlu bir diaspora anlayışına sahip bulunan YTB’nin küresel nitelikteki bu faaliyetleri, ülke menfaatleriyle uluslararası toplumun menfaatlerinin birbirlerine tezat teşkil etmediğinin, aksine birbirlerini tamamlayıcı nitelikte olabileceklerinin en güzel örneklerindendir. İhdas edilmesinin üzerinden geçen 8 yıllık süre zarfında birçok önemli ve kalıcı sonuçlar doğuran çalışmalara imza atan YTB, ülkemizin kurum ve kuruluşlarının ortak bir hedef doğrultusunda yaptıkları işbirliğine iyi bir örnek oluşturduğu gibi, ülkemizin sınırları dışındaki prestij ve sorumluluklarının da en mümtaz faillerinden biri hâline gelmiştir.
Paylaş: